Niezbędne wiedza i umiejętności

W szkołach trwają intensywne przygotowania. Uczniowie i nauczyciele, czy chcą, czy nie, muszą się zmierzyć z pewnego rodzaju wyzwaniem, jakim na pewno są egzaminy kończące dany etap kształcenia. Już 10 lat w naszym kraju funkcjonuje system egzaminów zewnętrznych. Ich główną cechą jest obiektywizm, rzetelność i porównywalność. Każdy z egzaminów jest przeprowadzany w szkole z wykorzystaniem arkuszy egzaminacyjnych opracowanych pod nadzorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Prace uczniów są przekazywane do ośrodków oceniania, w których zespoły egzaminatorów sprawdzają i oceniają je zgodnie z ustalonymi centralnie zasadami. Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów został oddzielony od procesu kształcenia, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdających. Sprawdzian, egzaminy gimnazjalny oraz maturalny przeprowadzane są w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego, która określa zakres wiedzy i umiejętności, jakie uczeń powinien opanować na poszczególnych etapach kształcenia.

Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej jest przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyki, dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów. Ważne jest, aby uczniowie zdobyli umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. Kolejny cel to kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. Podobne cele zapisano w odniesieniu do kolejnych etapów kształcenia, doprecyzowując i rozszerzając oczywiście zakres umiejętności, które sprawdzane są na egzaminach. Warto podkreślić istotny element łączący wszystkie etapy kształcenia. Jest nim ciągłość edukacyjna.

Kształcenie na każdym etapie ma sprzyjać nabywaniu kompetencji kluczowych (definiowanych najczęściej jako „połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji”), tak niezbędnych w życiu każdego człowieka. Posługiwanie się językiem ojczystym, porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się, kompetencje społeczne i obywatelskie, inicjatywność i przedsiębiorczość, wiadomość i ekspresja kulturalna. Dla dziecka edukacja przedszkolna jest pierwszym etapem, od którego rozpoczyna się nabywanie poszczególnych umiejętności. Tak też jest między innymi z umiejętnościami matematycznymi.

W podstawie programowej wychowania przedszkolnego ustalono zakres wspierania dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych potrzebnych w nauce szkolnej, także w edukacji matematycznej, która będzie im towarzyszyć aż do matury. Matematyka (po długiej nieobecności na maturze) powróciła do katalogu egzaminów obowiązkowych w roku 2010. Egzamin z tego przedmiotu na poziomie podstawowym jest egzaminem obowiązkowym dla każdego ucznia. W tym roku po raz pierwszy będzie odbywał się w oparciu o nową podstawę programową (wdrażana sukcesywnie od roku szkolnego 2009/2010), w której należy szukać informacji o tym, jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane podczas egzaminu dojrzałości.

Również w tym roku według nowej formuły przebiegać będzie ustny egzamin maturalny z języka polskiego. Zgodnie z zasadą obowiązującą na każdym egzaminie (w tym też sprawdzianie), że wymagania szczegółowe odnoszą się do odbioru wypowiedzi i wykorzystania zawartych w nich informacji, analizy i interpretacji tekstów kultury oraz tworzenia wypowiedzi, ustny egzamin maturalny z języka polskiego polegać będzie na zaprezentowaniu właśnie takich umiejętności. Podstawą do przygotowania wypowiedzi będzie wylosowany przez zdającego tekst kultury (literacki lub ikoniczny, lub popularnonaukowy z zakresu wiedzy o języku) oraz odnoszące się do niego polecenie. Następnie po wypowiedzi monologowej, nastąpi rozmowa zdającego z komisją egzaminacyjną.

Matura to egzamin podsumowujący nie tylko ostatni etap kształcenia, ale także pokazujący, jakie wiadomości i umiejętności zdobyliśmy na wszystkich etapach edukacji szkolnej. To również przepustka na studia. Podkreślmy, ze każdy absolwent szkoły, ma prawo przystąpić do matury. Ukończenie szkoły daje też prawo do kształcenia w szkole policealnej. Należy pamiętać, że system egzaminów zewnętrznych dopuszcza możliwość poprawy wyników w kolejnych sesjach egzaminacyjnych. Dziś jednak myślmy pozytywnie — że takiej potrzeby nie będzie. Tego życzę wszystkim maturzystom.